Paul Kuijer, bewegingsspecialist werk, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, begon de workshop met het artikel: ‘Stratenmakers mogen niet meer dan een uur op hun knieën werken en dat zorgt voor frustratie’ (1). De arbeidsinspectie legde het werk begin april stil, waardoor de straten in het Gelderse Oosterbeek vanaf toen weken openlagen. De reden? In de registratierichtlijn van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten staat dat knielen maximaal één uur op een dag mag. Bij langer knielen neemt de kans op artrose namelijk sterk toe (2,3). Misschien denkt u nu: Kunnen er dan geen straten meer gelegd worden? Maar dat is niet het geval!
Het gebruik van hulpmiddelen op de werkvloer
Er is namelijk een apparaat waarmee stratenmakers stenen kunnen leggen zonder dat ze hoeven te knielen. Ook voor vloerenleggers zijn er hulpmiddelen, zoals een afreimachine, waardoor ze het leggen van de vloer niet geknield hoeven te doen. Door de afreimachine te gebruiken tijdens het vloerenleggen, voorkom je 26% van de knieartrosegevallen in deze groep. Maar het gebruik van deze apparaten is duurder voor bedrijven. De overheid kan richtlijnen en regels opstellen, bijvoorbeeld dat langer dan één uur op je knieën werken niet mag. Dit kan bedrijven dwingen om naar innovatieve oplossingen te zoeken, zoals een afreimachine. Eenzelfde ontwikkeling heeft plaatsgevonden voor huisvuilbeladers (de mensen die het vuilnis ophalen). Dankzij de invoering van de P90-norm en de handhaving daarop, werd pas duidelijk hoeveel (of eigenlijk hoe weinig) vuilniszakken een belader op een verantwoorde manier per dag kan tillen, en hoelang dat mag duren. Daarom hebben we nu moderne vuilniswagens die het meeste zware tilwerk doen. Als al het werk waarbij er risico op artrose bestaat, wordt aangepast, zouden er jaarlijks 4 duizend knieartrosegevallen kunnen worden voorkomen.
De bedrijfsarts
Het extra verzuim van werknemers met een beroepsziekte ten opzichte van werknemers zonder die beroepsziekte is voor knieartrose 25 dagen. Er moet dus een stapje extra gedaan worden om terugkeer naar werk te bevorderen. De bedrijfsarts helpt hierbij. Daarnaast kan de bedrijfsarts u preventief helpen, bijvoorbeeld als u meer wil weten over het voorkomen van beroepsziekten, zoals artrose, in uw baan. De bedrijfsarts kan dan een dag meekijken bij u op het werk en aanpassingen voorstellen. Toch zijn er maar weinig mensen die de bedrijfsarts preventief inschakelen. Sterker nog, gemiddeld heeft een werknemer met knieartrose zich al 186 kalenderdagen ziekgemeld voordat hij/zij op het spreekuur komt bij een bedrijfsarts (4). Als u meer wilt weten over wat een bedrijfsarts doet: Wat doet een bedrijfsarts – NVAB
Werken na een operatie
Dick is 57 jaar en werkt 52 uur per week als vrachtwagenchauffeur. Zijn beroep is lichamelijk zwaar door het laden en lossen, klimmen en tillen. Dick heeft een operatie gehad voor een knieprothese in zijn rechterknie. Samen met de ziekenhuis fysiotherapeut, bedrijfsarts, werkgever en arbeidsdeskundige begint Dick aan zijn herstel. Het doel is specifiek gesteld voor zijn werkzaamheden, namelijk 12 weken na de operatie in staat kunnen zijn om 7 kg tussen de benen te klemmen en een gewicht van 7 kg van de grond te tillen. Om dit te bereiken krijgt Dick specifieke oefeningen. Het resultaat? Dick kon na 8 weken zelfs een gewicht van 10 kg tussen zijn benen klemmen op ongelijke ondergrond en tegelijkertijd een tweede gewicht van 10 kg oppakken.
Uit onderzoek onder 457 patiënten in 17 ziekenhuizen en klinieken blijkt dat mensen die meededen aan het BAAS programma, sneller terugkeerden naar werk (8-11).
Verder dan betaald werk en heup- en/of knieartrose
De workshop ging voornamelijk in op lichamelijk werk, betaald werk en het hebben van heup- en/ of knieartrose. Er werd terecht opgemerkt dat Artrose en Werk veel breder is. Ook banen die worden gezien als niet-lichamelijk werk, kunnen belastend zijn voor uw artroseklachten. Denk bijvoorbeeld aan een kantoorbaan waarbij u veel typt en handartrose heeft. Daarnaast kan ook onbetaald werk, zoals huishoudelijke taken, belastend zijn voor uw artroseklachten. Bovendien komen de huishoudelijke taken vaak nog eens boven op het betaald werk, wat het dubbel belastend maakt.
Meer lezen?
Al met al heeft Paul Kuijer in zijn presentatie veel verteld over Artrose en Werk, voornamelijk over knieartrose en lichamelijk belastend werk. Ook was er ruimte voor vragen en opmerkingen, waardoor er een goed gesprek ontstond. Mocht u meer willen lezen over artrose en werk, dan kunt u onderstaande links bekijken. De links waar NL voor staat, zijn in het Nederlands. De andere links zijn alleen in het Engels te bekijken.
- NL: Stratenmakers mogen niet meer dan een uur op hun knieën werken en dat zorgt hier voor frustratie | Binnenland | AD.nl (Nieuwsartikel uit het AD; helaas alleen te lezen met een abonnement)
- NL: Beroepsziekten in cijfers 2024 | Beroepsziekten.nl
- NL: Artrose van de knie (gonartrose) | Beroepsziekten.nl
- Hardenberg, M., Speklé, E. M., Coenen, P., Brus, I. M., & Kuijer, P. P. F. M. (2022). The economic burden of knee and hip osteoarthritis: absenteeism and costs in the Dutch workforce. BMC musculoskeletal disorders, 23(1), 364. https://doi.org/10.1186/s12891-022-05306-9
- Kuijer, P. P. F. M., & Burdorf, A. (2020). Prevention at work needed to curb the worldwide strong increase in knee replacement surgery for working-age osteoarthritis patients. Scandinavian journal of work, environment & health, 46(5), 457–460. https://doi.org/10.5271/sjweh.3915
- Pasqualini, I., Emara, A. K., Rullan, P. J., Pan, X., Simmons, H. L., Klika, A. K., Murray, T. G., & Piuzzi, N. S. (2023). Return to Sports and Return to Work After Total Hip Arthroplasty: A Systematic Review and Meta-analysis. JBJS reviews, 11(8), 10.2106/JBJS.RVW.22.00249. https://doi.org/10.2106/JBJS.RVW.22.00249
- Strijbos, D. O., van der Sluis, G., Boymans, T. A. E. J., de Groot, S., Klomp, S., Kooijman, C. M., Reneman, M. F., & Kuijer, P. P. F. M. (2022). Implementation of back at work after surgery (BAAS): A feasibility study of an integrated pathway for improved return to work after knee arthroplasty. Musculoskeletal care, 20(4), 950–959. https://doi.org/10.1002/msc.1633
- NL: Strijbos et al. 2022: Nieuw zorgpad naar werk – TBV-Online (Artikel over BAAS waarin onder andere het verhaal van Dick staat beschreven)
- Strijbos, D.O., van der Sluis, G., van Houtert, W.F.C. et al. Protocol for a multicenter study on effectiveness and economics of the Back At work After Surgery (BAAS): a clinical pathway for knee arthroplasty. BMC Musculoskelet Disord 24, 199 (2023). https://doi.org/10.1186/s12891-023-06203-5
- Strijbos, D.O., van der Sluis, G., van Houtert, W.F.C. et al. The Effectiveness of the Back At work After Surgery (BAAS) Work-Integrated Care Pathway on Return to Work for Patients Receiving Knee Arthroplasty: A Study of Three Comparative Cohorts in the Netherlands. J Occup Rehabil 35, 967–977 (2025). https://doi.org/10.1007/s10926-025-10331-1
- Strijbos, D. O., Straat, A. C., van der Sluis, G., van Houtert, W. F. C., van Dongen, J. M., Boymans, T., Kuijer, P. P. F. M., & Reneman, M. F. (2025). Return on Investment of the Back At Work After Surgery (BAAS) Care Pathway Compared to Care-as-Usual in Knee Arthroplasty. Journal of occupational rehabilitation, 35(4), 958–966. https://doi.org/10.1007/s10926-025-10328-w