Een bewegingswetenschapper, een handtherapeut en een plastische chirurg stellen zich voor en vertellen over hun onderzoek naar artrose in de hand op de afdelingen Plastische chirurgie en Revalidatie.

Ruud Selles: “ik ben onderzoeker aan het Erasmus MC en werk voor de afdelingen plastische chirurgie en revalidatiegeneeskunde. In mijn onderzoeksgroep richten wij ons vooral op patiënten met arm en handaandoeningen, waaronder patiënten met handartrose. Van opleiding ben ik bewegingswetenschapper en vanuit die invalshoek ben ik geïnteresseerd in hoe de arm en hand van mensen functioneert en gebruikt wordt.”

Robbert Wouters: “Na meer dan tien jaar te hebben gewerkt als handtherapeut, ben ik tegenwoordig fulltime onderzoeker bij de afdelingen plastische chirurgie en revalidatiegeneeskunde van het Erasmus MC. Ik ben een jaar geleden gepromoveerd op het onderwerp uitkomsten meten bij hand- en polsaandoeningen en de behandeling van duimbasisartrose.”

Michiel Zuidam: “Ik ben een plastisch chirurg die zich volledig heeft toegelegd op de hand en pols. De hand en pols is een onderdeel van het menselijk lichaam wat dagelijks gebruikt wordt en vaak als vanzelfsprekend aangenomen wordt. Indien de hand of pols dan ook niet goed meer functioneert kan dit een grote impact op het dagelijkse functioneren hebben. Daarnaast is de hand met alle pezen, botten, zenuwen en gewrichten een complex geheel. Deze beide factoren zijn de reden dat de hand en pols chirurgie mij zo aanspreekt.”

Het belang van onderzoek naar artrose in de hand

Artrose in de hand komt heel veel voor en de behandeling van deze aandoeningen is een belangrijk werkgebied van handchirurgen, revalidatieartsen, fysiotherapeuten en ergotherapeuten. Artrose in de hand heeft een grote impact op de kwaliteit van leven van patiënten. Bijvoorbeeld van duimbasisartrose is uit een grote bevolkingsonderzoek in Rotterdam (de Rotterdam Studie, ook wel bekend als het ERGO onderzoek) bekend dat deze aanwezig is bij 62% van mensen van 55 jaar en ouder, terwijl zelf-gerapporteerde pijn in de hand voorkomt in 14% van alle mensen in deze leeftijdsgroep.

Patiënten met duimbasisartrose hebben vaak last van pijnklachten en moeite met het uitvoeren van alledaagse handelingen, zoals het opendraaien van een potje of het draaien van een sleutel. Dit kan erg veel vervelende beperkingen geven in het dagelijks leven. De behandeling en ons onderzoek is er dan ook op gericht om dit zoveel mogelijk te verbeteren.

Wouters over het onderzoek: “In ons onderzoek proberen we voor verschillende behandelingen voor handartrose te onderzoeken wat de effectiviteit is van bestaande en nieuwe behandelingen. Te denken valt aan fysiotherapeutische of operatieve behandeling van duimartrose of de lange termijn effectiviteit van vingerprothesen. Ook onderzoeken we of we de effectiviteit van behandelingen voor individuele patiënten kunnen voorspellen en welke factoren de effectiviteit bepalen.”

Vergelijken van verschillende behandelingen

Selles vertelt over de samenwerking met Xpert Clinics: “Veel onderzoek doen wij samen met onze onderzoekspartner Xpert Clinics Hand- en Polszorg. In deze samenwerking verzamelen we systematisch de behandeluitkomsten van alle hand en polszorg behandelingen, inclusief die voor hand- en polsartrose. We hebben op dit moment al resultaten van rond de 100.000 behandelingen. Hiermee kunnen we in detail onderzoeken wat bijvoorbeeld de uitkomsten van verschillende behandelingen zijn op het gebied van pijn, handfunctie, kwaliteit van leven, terugkeer naar werk of hobby’s. We kunnen zowel verschillende behandelingen vergelijken maar ook onderzoeken of de effectiviteit van behandelingen afhankelijk is van factoren zoals de ernst of de duur van de klachten of de leeftijd van de patiënt. Met deze resultaten kunnen we patiënten en artsen zo goed mogelijk informeren zodat ze met elkaar tot zo goed mogelijke behandelkeuzes komen. Daarnaast doen we bijvoorbeeld ook gerandomiseerde studies waarin we behandelingen vergelijken.”

Een combinatie van spalk- en oefentherapie voor duimartrose

Wouters vertelt: “Uit het onderzoek van mijn proefschrift bleek dat een combinatie van spalk- en oefentherapie veelbelovende resultaten laat zien bij patiënten met duimbasisartrose vergeleken met alleen spalktherapie. De oefentherapie helpt om de spieren rondom het gewricht te versterken en daarmee de duim te belasten in een gunstigere en minder pijnlijke positie.”

Om dit nog beter in kaart te brengen, onderzoeken deze drie onderzoekers momenteel de (kosten-)effectiviteit van deze behandeling in een grootschalig, landelijk onderzoek (www.thetastudy.info). Wouters: “Hierbij kijken we specifiek of de combinatie van spalk- en oefentherapie een grotere afname in pijn laat zien en resulteert in een kleiner aantal patiënten dat alsnog een operatie nodig heeft dan alleen spalktherapie. Voorkomen van operatieve behandeling is zeer waardevol, omdat operatieve behandeling gepaard gaat met lang herstel, langdurig ongemak en uitkomsten sterk variëren – niet iedere patiënt is op lange termijn tevreden. Daarnaast is operatieve behandeling erg kostbaar en zou succesvolle oefentherapie en spalktherapie de kosten van de zorg dus kunnen verminderen.” Meer interesse in dit onderzoek? contact@thetastudy.info 

Wat heeft plastische chirurgie met artrose te maken?

Zuidam legt uit: “In Nederland is de handchirurgie voor een groot deel het domein van de plastische chirurgie, samen met de orthopedische chirurgie. Omdat de hand een erg klein gebied is, is precisie en nauwkeurigheid erg belangrijk tijdens een operatie. Een plastisch chirurg is getraind om heel precies en nauwkeurig te werken, en daarom erg geschikt voor het uitvoeren van operaties aan de hand of pols. In het geval van artrose kan de handchirurg soms erg veel betekenen, bijvoorbeeld wanneer alle niet-operatieve opties maximaal verkend zijn en er geen verbetering in de klachten optreedt. De handchirurg kan in dat soort gevallen bijvoorbeeld een prothese plaatsen, een (stukje) bot verwijderen of het gewricht vastzetten.”