Veel patiënten met artrose en overgewicht krijgen van hun huisarts of fysiotherapeut het advies om af te vallen. Onderzoek heeft bewezen dat afvallen goed is om de druk op het aangedane gewricht te verlichten. Verder zorgt afvallen ervoor dat bewegen makkelijker wordt. Een ander groot voordeel is de vermindering van ontstekingen. Vetcellen scheiden stoffen uit die ontstekingsreacties in het lichaam erger maken. Afvallen zorgt dus voor minder ontstekingsreacties. Onderzoekers uit Amerika vroegen zich af of afvallen ook een direct effect zou hebben op de dikte van het kraakbeen. Hiervoor waren ze specifiek geïnteresseerd in de vermindering van het onderhuidse vet dat direct naast het gewricht zit en of dit in welke mate dan ook gelinkt is aan de dikte van het kraakbeen.   

De methode 
Voor het onderzoek werden gegevens van een ander groot onderzoek (Osteoarthritis Initiative) gebruikt. Van alle mensen met artrose uit dit onderzoek was het BMI¹ aan het begin van de studie bepaald. Verder werd er ook een MRI² van de knie gemaakt. Het BMI werd ingezet om in te schatten of iemand overgewicht heeft. De MRI werd gebruikt om allereerst de dikte van het kraakbeen te meten en ten tweede ook de dikte van het onderhuidse vet rond de knie. Vier jaar later werd er opnieuw een MRI van de knie gemaakt en werd opnieuw het BMI berekend. Uiteindelijk waren er 3 groepen om te onderzoeken:
1. 100 mensen hadden een 10% hoger BMI dan 4 jaar eerder; zij waren aangekomen
2. 199 mensen hadden een stabiel BMI
3. 100 mensen die een 10% lager BMI hadden; zij waren afgevallen
Vervolgens doken de onderzoekers in de verzamelde data.

Aankomen leidt tot meer onderhuids vet rond de knie 
In deze studie werd data van zowel mannen als vrouwen gebruikt. Gemiddeld waren zij 60 jaar oud. Aan de start van het onderzoek hadden zij gemiddeld een BMI van 31.2. Dit betekent dat een man van 60 jaar en 1 meter 80, 101 kilo weegt. En een vrouw van 60 jaar en 1,70 meter, 90 kilo weegt. Mensen die na 4 jaar waren afgevallen (±9 kilo of meer; dit betekent zo’n 2.5 kilo per jaar), hadden duidelijk minder onderhuids vet rond hun knie, terwijl mensen die waren aangekomen, meer vet rond hun knie hadden gekregen.  

Vaker dunner kraakbeen bij mensen met meer vet rond de knie 
Daarna onderzochten de onderzoekers of een verhoging van het BMI een directe relatie had met dunner kraakbeen. Dit was niet te bewijzen met de data van de onderzoekers. Toen de onderzoekers specifiek keken naar een verhoging in het onderhuids vet rond de knie, zagen ze wel duidelijk dat dit vaak hand in hand ging met dunner wordend kraakbeen. Dit onderzoek laat zien dat het uitmaakt waar iemand vet verliest/erbij krijgt. In dit geval werd het krijgen van meer vet rond de knie dus geassocieerd met dunner kraakbeen. De onderzoekers denken dat meer lokaal vet rond de knie, hogere ontsteking veroorzaakt. Hierdoor zou het kraakbeen sneller afbreken.   

Wat betekent dit onderzoek voor u? 
De onderzoekers uit deze studie geloven dat afvallen en daarmee een vermindering van vetweefsel rond de knie, het verlies van kraakbeen kan vertragen. Naast drukverlichting, minder ontstekingswaarden en hogere mobiliteit, voegt de conclusie uit dit onderzoek dus nog een voordeel toe aan gewichtsverlies in het kader van artrose. Het is alleen algemeen bekend dat afvallen niet voor iedereen even makkelijk is. Gelukkig hebben we op de  Artrose Gezond dag van 11 april dit jaar, gehoord dat een veelal plantaardig voedingspatroon veel mensen helpt om af te vallen zonder dat zij het gevoel hebben dat ze een dieet moeten volgen.
Nieuwsgierig? Lees meer hierover in het nieuwsbericht over de studie Plants for Joints, of het nieuwsbericht over de Plants for Joints workshop tijdens de Artrose Gezond dag:
Associations between weight change, knee subcutaneous fat and cartilage thickness in overweight and obese individuals: 4-Year data from the osteoarthritis initiative – Osteoarthritis and Cartilage (oarsijournal.com) 

1: BMI = Body Mass Index. Dit wordt gebruikt om in kaart te brengen of iemands gewicht klopt met zijn of haar lengte. Een BMI tussen 18.5 en 25 is gezond. Een BMI tussen de 25 en de 30 geeft aan dat iemand overgewicht heeft en een BMI hoger dan 30 geeft aan dat iemand obesitas heeft. Je kunt je BMI zelf berekenen met de volgende formule: gewicht gedeeld door je lengte in het kwadraat. Voorbeeld: 83 kg / (1,75 x 1,75). Eerst hetgeen wat tussen de haakjes staat oplossen, geeft 83 / 3,06 = 27,10. Deze persoon zou dus overgewicht hebben. Een handige tool voor BMI berekenen | Voedingscentrum.  

2: MRI = Magnetic Resonance Imaging. Dit is een techniek om gedetailleerde plaatjes te maken van weefsels en organen in het lichaam. Dit is anders dan een röntgenfoto die wordt voornamelijk gebruikt om botten af te beelden.